Mentale gezondheid in het onderwijs: van signaleren naar samen praten

De cijfers liegen er niet om. Jongeren ervaren steeds meer stress, druk en emotionele problemen. Volgens recente onderzoeken voelt bijna de helft van de leerlingen zich vaak gestrest, vooral door schoolwerk, volle agenda’s en sociale druk. Meisjes rapporteren bovendien een sterke daling in hun levenstevredenheid: van een 8,2 in 2017 naar een 7,7 in 2021.

Toch is er hoop. Want met aandacht, openheid en kleine veranderingen kunnen scholen een groot verschil maken.

Toenemende druk en onzichtbare signalen
De meeste jongeren willen graag presteren, voldoen aan verwachtingen en hun sociale omgeving niet teleurstellen. Tegelijkertijd voelt een groeiende groep zich overbelast. Psychische klachten leiden steeds vaker tot verminderde schoolprestaties, afwezigheid of zelfs tijdelijke uitval.

Opvallend is dat slechts een klein deel van de jongeren weet waar ze op school terecht kunnen voor steun. Dat laat zien hoe belangrijk het is dat scholen duidelijk en zichtbaar communiceren over hulp en ondersteuning.

Het belang van openheid
Een open schoolcultuur, waarin het “oké is om je niet oké te voelen”, verlaagt de drempel om hulp te vragen. Het begint bij simpele dingen: ruimte maken voor gesprekken, een luisterend oor bieden, of regelmatig checken hoe het écht gaat.

Mentoren, docenten en begeleiders spelen hierin een sleutelrol. Niet door therapeut te worden, maar door veiligheid te creëren.

Van weten naar doen

• Benoem in mentoruren dat gevoelens bespreekbaar zijn.

• Hang informatie zichtbaar op over waar leerlingen terechtkunnen.

• Geef ruimte voor maatwerk: soms is aanwezigheid alleen al een prestatie.

• Laat leerlingen meedenken over wat zij nodig hebben om zich goed te voelen.

De Mood Wall is ontwikkeld om deze gesprekken te ondersteunen. Door middel van herkenbare emoties leren leerlingen op een speelse manier woorden geven aan wat ze voelen. Dat verlaagt spanning, vergroot begrip en maakt mentale gezondheid onderdeel van de schooldag.

Met één simpele vraag “Hoe voel jij je vandaag?” ontstaat ruimte voor contact en aandacht.

Wil je in één oogopslag zien hoe groot de uitdaging rondom mentale gezondheid in het onderwijs is? Bekijk de infographic Psychische klachten in het onderwijs